เสด็จเจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์) ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2417[1] เป็นพระราชโอรสพระองค์โตของเสด็จเจ้าย่ำขะหม่อมยุติธรรมธรนครจำปาศักดิ์รักษาประชาธิบดี (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) เจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์พระองค์ที่ 11 ได้รับพระราชทานพระยศจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ให้เป็นที่เจ้าราชดนัย ตำแหน่งผู้ช่วยราชการในเจ้านครจำปาศักดิ์เมื่อ พ.ศ. 2440 [2] อนึ่ง ตำแหน่งเจ้าราชดนัยนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานแก่พระราชโอรสของเจ้านครประเทศราช ซึ่งรองจากพระยศของเสด็จเจ้าราชบุตรหรือเจ้าราชบุตร แต่มิได้นับเข้าในระบบการปกครองแบบอาญาสี่ซึ่งเป็นระบบการปกครองดั้งเดิมของลาว

ต่อมาเมื่อเสด็จเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) พิราลัยด้วยพระโรคชราในปี พ.ศ. 2444 ทางราชการสยามได้ให้เสด็จเจ้าอุปราช (เจ้าคำพันธ์) เป็นผู้รักษาราชการเมืองนครจำปาศักดิ์ไปพลาง เนื่องจากยังไม่ทันได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แต่งตั้งเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์พระองค์ใหม่[3] ต่อมาในปี พ.ศ. 2446 ดินแดนของนครจำปาศักดิ์ได้ตกอยู่ในความปกครองของฝรั่งเศสตามสนธิสัญญาฉบับลงวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 122 ฝ่ายฝรั่งเศสจึงได้เกลี้ยกล่อมให้เจ้าราชดนัย (หยุย) เป็นเจ้าผู้ครองเมืองนครจำปาศักดิ์สืบต่อจากพระราชบิดา พระองค์จึงได้มีหนังสือลับไปทูลปรึกษาสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ (ขณะมีพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นฯ) เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในเวลานั้น ซึ่งกรมพระยาดำรงฯ ได้ทรงตอบไปว่า "ให้รับตำแหน่งทำการให้ฝรั่งเศสเสีย มิฉะนั้นถ้าฝรั่งเศสเอาพวกอื่นมาตั้งวงศ์ตระกูลเจ้ายุติธรรมจะได้รับความเดือดร้อน" เจ้าราชดนัย (หยุย) จึงตกลงรับเป็นเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์นับแต่นั้น โดยฝ่ายฝรั่งเศสได้ตั้งให้เจ้าราชดนัย (หยุย) ขึ้นเป็นเจ้ายุติธรรมธรเช่นเดียวกับเจ้านครจำปาศักดิ์พระองค์ก่อน ๆ[4] และนับเป็นเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์ที่ได้รับพระราชทานนามยศประจำที่เจ้ายุติธรรมธรเป็นลำดับที่ 3 ของราชวงศ์จำปาศักดิ์ด้วย

ต่อมารัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส ได้ยกเลิกฐานะความเป็นเจ้าผู้ครองนครลงเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447[1] เสด็จเจ้ายุติธรรมธร (หยุย) จึงมีฐานะเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาศักดิ์แทนแต่ก็ยังทรงดำรงฐานันดรศักดิ์แห่งราชวงศ์จำปาศักดิ์อยู่ จนถึง พ.ศ. 2484 เมื่อประเทศสยามได้ยึดดินแดนนครจำปาศักดิ์กลับคืนมาอีกครั้ง และจัดตั้งขึ้นเป็นจังหวัดนครจัมปาศักดิ์แล้ว ทางราชการไทยก็ได้คงพระเกียรติยศของเสด็จเจ้ายุติธรรมธร (หยุย) ในฐานะเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์ไว้ตามเดิม กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ให้เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดที่ตั้งขึ้นมาใหม่นั้นเอง พระองค์ได้ทรงอยู่ในตำแหน่งและฐานันดรศักดิ์นี้จนถึงแก่พิราลัยในตำแหน่งเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2489 ก่อนหน้าที่ดินแดนจำปาศักดิ์จะกลับไปเป็นของฝรั่งเศสอีกครั้งไม่นานนัก[5]